EEN ONDERZOEK NAAR LICHTVAL, COMPOSITIE EN HUIDSKLEUR.
LANDSCAPE
Anders dan gebruikelijk heb ik gekozen voor een landscape portret. Het interessante is dat ik daarmee gelegenheid kreeg om meer met de achtergrond of in dit geval, de witruimte, te doen. Ik houd van sereniteit en rust in een portret en was nieuwsgierig of deze keuze de sereniteit zou versterken.
EERSTE LAAG
Hierboven zie je nog deels de eerste potloodschets en daaroverheen de eerste laag olieverf. Helaas heb ik geen vroegere tekening vastgelegd.
Eigenlijk was ik wat te snel, de onderliggende tekening had ik graag iets verder uitgewerkt. Dat had me tijd gescheeld aan het einde van het proces waar ik heb moeten corrigeren om de gelijkenis nog treffender te krijgen. Al ging het daar in deze schets helemaal niet om. Maar toch kan ik het op het laatst niet uitstaan als het dan net niet helemaal matcht met de persoon die ik voor me had.
DIAGONALEN IN DE COMPOSITIE
Nog een bewust gekozen onderdeel van het ontwerp is de diagonale lijn van haar schouders, tegenhanger van de diagonale lijn die over haar gezicht loopt, de stand van haar hoofd. Eerder heb ik de compositie onderzocht in een digitaal medium om voeling te krijgen met het effect wat ik voor ogen heb. De vraag was, hoe schuin kan haar plaatsen om de dynamiek van haar houding te versterken.
'GESTUUR'
Dit is een close up, zodat je kan zien hoe de toets is. Ik heb met een redelijk formaat penseel gewerkt om te voorkomen te veel in detail te treden. Het gaat in dit stadium met name om het neerzetten van de 'gestuur'. Geen Nederlands woord! Wie een treffender woord kent, vertel het me!
SUGGESTIE
Schetsmatige of suggestive penseelstreken houd ik graag zichtbaar in een portret. Maar dan moet je wel heel goed weten wanneer een streek 'correct' is en er dus vanaf moet blijven. Veelal bestaat de neiging om maar door te gaan op gelijkenis, waardoor je je verliest in details en de spontaniteit uit het oog verliest. Je denkt fouten te corrigeren die door de correcties soms alleen maar om nog meer aandacht gaan roepen. Ook in dit werk vind ik dat ik wat te ver ben gegaan als ik een eerdere schetsfase terugzie.
WARM LICHT VAN RECHTS TOEGEVOEGD
In bovenstaande afbeelding is nog een onderdeel goed zichtbaar wat ik wilde onderzoeken. Zonder dat het in werkelijkheid aanwezig was in de opstelling, heb ik zacht warm licht ingebracht vanaf haar linker zijde. Ik wilde onderzoeken of ik dat 'kunstmatig' in kon brengen zonder dat het ongeloofwaardig over zou komen. En hoe helder moet het zijn zonder dat het een te sterke aandachtstrekker zou worden en af zou leiden van haar gezicht.
Achteraf gezien, is in het uiteindelijke stadium van de schets, dit statement misschien iets te sober geworden. Iets om de volgende keer beter vat op te houden.
WARME SCHADUWEN VS. KOEL LICHT VAN LINKS
Er komt nogal wat werk van andere kunstenaars voorbij. Ik ben regelmatig in een museum en luister ook veel 'af' bij collega portretschilders die geïnterviewd worden in podcasts.
Iets waar ik me al eerder bewust van ben geworden en waar veel portretschilders over praten is de mate van contrast waarmee gespeeld kan worden tussen koel omgevingslicht en warme schaduwpartijen. In haar oogkas en onder haar neus heb ik bewust willen spelen met warme tinten. Ze zijn tegengesteld aan de koelere tinten licht die van links komen.
Het kan nog krachtiger maar het bevalt me en ik zal het vaker bewust in gaan zetten.
WEGLATEN VAN DETAILS
Even inzoomen op haar linker oog: Iets wat me mateloos kan fascineren is het weglaten van informatie. Als je kijkt naar het deel van haar oog, rechts van haar iris... dan zijn daar geen details zichtbaar zoals wimpers of haar linker ooghoek. Daar is slechts een vlek die doortrekt tot in haar onderste ooglid. Persoonlijk mis ik die informatie niet als ik het portret bekijk. Door hier bewust mee te spelen kan je de beschouwer onbewust aan het werk zetten om invulling te geven aan details die je dus niet hoeft te schilderen. Hoe meer je weglaat, hoe krachtiger wat mij betreft de algemene 'gestuur' of uitdrukking van een character wordt.
Dit onderdeel meester worden vergt oefening maar is een heel mooie vaardigheid om bewust in te zetten en maakt een portret in mijn ogen, magisch. Dit werkt niet alleen bij portretten zo, maar ook bij het schilderen landschappen, architectuur etc.
Kijk een volgende keer nog maar 's goed als je bij een portretschilderij staat. Je zal verbaasd zijn hoeveel details niet geschilderd zijn.
EINDRESULTAAT
Het was de bedoeling een schets te maken maar ben verder gegaan in de uitwerking dan nodig. Er zijn elementen die me erg bevallen en andere die me storen. Het haar bijvoorbeeld had ik graag krachtiger bij het ontwerp willen betrekken. Maar zoals bij alles wat ik maak, leer ik altijd en ontdek ik weer iets waar ik nog niets of weinig van weet...
De compositie en de witruimte vind ik een heel interessant onderdeel van het proces en maakt dat het werk afwijkt van een conventioneel portret. Ik denk dat daarmee ook mijn kijk op de persoon die ik portretteer sterker naar voren komt.
De gelijkenis is voor een schets ok. Maar ik moet moeite doen om niet nog anatomische details bij te willen werken en het portret 'strak' te trekken. Die tijd kan ik beter stoppen in nog een nieuwe andere schets!
HUIDSKLEUR
Ohja, de huidskleur... sommige delen huid zijn net iets meer doorbloed dan andere delen. Of vangen meer koel licht, of juist warm licht, of vallen in de schaduw. De nuances zijn tergend subtiel en ik kan er op blijven studeren. Het bizarre is dat je oog het op een gegeven moment echt opgeeft.
Als je naar een ster kijkt, zie je die naar verloop van tijd niet meer... dat geldt ook voor het zien van kleuren en toonwaardes (hoe licht of donder een tint is).
Een truc is om door je oogharen naar het object te kijken en je zoveel mogelijk te concentreren op de waardes (niet op de kleuren). En daarmee licht en donker partijen van elkaar te kunnen scheiden. Dat maakt het makkelijker. Maar het is zaak je ogen regelmatig te 'resetten' door naar iets anders kijken of een zwart en een wit papier in de buurt te hebben om regelmatig naar te staren... Het is me al vaker overkomen dat ik doorging zonder pauze en ontdekte dat ik totaal de mist was ingegaan...
Heb je zelf interesse in een kunstwerk op maat of ken je iemand die geïnteresseerd zou kunnen zijn? Deel mijn werk of neem gerust direct telefonisch contact met me op.
Lees verder over mijn werkwijze en de kwaliteit die ik nastreef, door te klikken op een van de andere blogs hieronder.
